Hellim ve sarı altın narenciye ilk ikide
(24 KIBRIS ÖZEL HABER)
KKTC’nin en önemli ihraç malları arasında ilk iki sırada hellim ile sarı altın narenciye geliyor.
İhraç mallarının 2019-23 yılları arasında dolar bazında oranlarına bakıldığında hellimin beş yılda da en çok ihraç edilen ürün olarak ilk sırada geliyor.
Hellim ihracatını, narenciye sektörü izliyor. Narenciye ürünlerinde tangarin, madalina, klemantin ve portakal 2019-23 yılları arasında en fazla ihraç edilen ürünler arasında yer alıyor.
Geçmiş dönemlerde “Sarı altın” narenciye sürekli ihracat şampiyonu gelirken, girdilerin yüksekliği, suların tuzlanması, teşviklerin yetersizliği ve gelmiş geçmiş hükümetlerin ilgisizliği nedeniyle 1974’te 75 bin dönüm narenciye bahçeleri 30 binin altına geriledi. Tüm bu olumsuzluklar “Sarı altın” diye adlandırılan ve bir zamanlar KKTC ekonomisinin can damarı olan narenciyenin ihracatta ikinciliğe düşmesindeki en önemli faktörünü oluşturdu.
Hellim ilk sırada yer aldı
KKTC İstatistik Kurumu 2023 İstatistik Yıllığı rakamlarına göre hellim ihracatı 2019 yılında yüzde 38,8, 2020 yılında 35,5, 2021 yüzde 27,9, 2022 yılında 32,2, 2023 yılında 34,2 oldu. Hellim dışında peynir ve lor da ihraç edilen ürünler arasında bulunuyor. Peynir ve lor 2019 yılında yüzde 4,4, 2020 yılında yüzde 4,3, 2021 yılında yüzde 5,0, 2022 yılında yüzde 4,4 ve 2023 yılında ise bu rakam düşerek yüzde 1,2 oranında ihraç edildi.
2019 yılında tangarin, madalina, klemantin ihracatı yüzde 9,9 olurken, 2020’de yüzde 14,8, 2021ve3 2022’de yüzde 11.0 ve 2023 yılında da artarak yüzde 16,4 oldu.
Portakala baktığımızda ihracat rakamlarının 2019 yılında yüzde 12,5, 2020’de 11.0, 2021’de 9,9, 2022’de 6,1 ve 2023’te de 8,8 olduğu görülüyor.
İhracatta artış yaşandı
KKTC’nin ihracat rakamlarında 2019-2023 yılları arasında her yıl artış yaşandığı görülüyor.
İhracat rakamlarının 2019 yılında 87 milyon 8 bin dolar iken 2023 yılında 176 milyon 237 bin dolara yükseldiği görülüyor.
İhracat rakamları 2020 yılında 106 milyon 300 bin dolar iken 2021’de 134 milyon 800 bin dolara, 2022’de 140 milyon 413 bin dolara ve 2023’te ise 176 milyon 237 bin dolara yükseldiği tespit edildi.
Metal atıklar da önemli ihraç ürünü arasına girdi
Tehlikesiz metal atıklar da KKTC’nin önemli ihraç malları arasında bulunuyor. Bu ürünlerin 2019 yılında yüzde 6,4, 2020’de yüzde 6,2, 2021’de yüzde 11,5, 2022’de yüzde 10,6 ve 2023 yılında ise düşüşle yüzde 3,6 oranında ihraç edildiği tespit edildi.
Türkiye ilk sırada
İhracatın ülkelere göre dağılımına bakıldığında 2019-2023 yılları arasında ilk sırada Türkiye bulunuyor.
Türkiye’ye 2019 yılından 2023 yılında kadarki ihracat rakamları arttı. Türkiye’ye 2019’da yapılan ihracat 52 milyon 100 bin dolar iken bu rakam 2023 yılında 126 milyon 883 bin dolara yükseldi. Türkiye’ye yapılan ihracat 2020’de 43 milyon 750 bin dolar, 2021’de 49 milyon 500 bin dolar, 2022’de 67 milyon 452 bin dolara ve 2023 yılında 126 milyon 883 bin dolara yükseldi. En çok ihracat yapılan ülkeler arasında Irak, Suudi Arabistan, Kuveyt ve ABD bulunuyor.
