ABD'de yetkililer, 30 yıl sonra ilk kez “sağlıklı gıdanın” ne olduğunu yeniden tanımladı ve beyaz ekmek gibi bazı yiyecekleri listeden çıkarırken, besin değerleri açısından zengin yumurta ve somon gibi seçenekleri ise listeye ekledi. Bu hamlenin zamanlaması kritik zira hem ABD'de hem de DSÖ aracılığıyla dünya genelinde uzmanlar, beslenmeyle ilgili önlenebilir kronik hastalıkların giderek dozajı artan bir krize dönüştüğüne dair acil eylem çağrısında bulunuyor.
ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) ayrıca üreticilerin tüketicilere bir gıdanın “sağlıklı” olarak adlandırılabilecek kriterleri karşıladığını gösterecek yeni bir sembol geliştirdiğini duyurdu.
FDA'in üst düzey yetkilisi Jim Jones gazetecilere yaptığı açıklamada, “Kalp hastalığı, kanser ve diyabet gibi beslenmeyle ilgili hastalıklar, ABD'de hastalıkların önde gelen nedeni ve bu, Amerika'nın büyük yüksek gelirli ülkeler arasında en düşük yaşam beklentisine sahip ülke olmasına katkıda bulunuyor” diye konuşuyor.
İstatistikler değişim ihtiyacını gösteriyor
Korkutucu istatistikler konunun aciliyetini ortaya koyuyor: Amerikalıların yüzde 77'si doymuş yağ tüketiminde yüzde 63'ü ise ilave şeker tüketiminde sınırları aşıyor; yüzde 90 gibi şaşırtıcı bir oran ise aşırı sodyum (yani kabaca tuz) tüketiyor. Bunlara ek olarak yaklaşık yüzde 80 ise süt, meyve ve sebze tüketiminde yetersiz kalıyor.
Jones, “Tüketicilerin gıda etiketlerinde daha eksiksiz, doğru ve güncel bilgilere erişebilmelerini sağlamak amacıyla 'sağlıklı' iddiası güncellendi" diye ekliyor.
Yeni kurallara göre “sağlıklı” olarak etiketlenen gıdalar; sebze, protein, süt ürünleri veya tahıllar gibi FDA'in beslenme kılavuzlarında önerilen bir veya daha fazla besin grubundan “anlamlı miktarda” içermek zorunda.
Ayrıca “sağlıklı” gıdaların doymuş yağ, sodyum ve ilave şeker açısından da belirli sınırlar içinde kalmaları gerekiyor. FDA'den Claudine Kavanaugh yağlara yaklaşımın zaman içinde değiştiğine vurgu yapıyor ve “Orijinal kural 1990'larda tanıtıldığında, odak noktası tüm yağları azaltmaktı. Bugün ise vurgu, doymuş yağları azaltmak ancak aynı zamanda sağlıklı yağların faydalarını kabul etmek” diyor.
Bu değişim avokado, kuruyemiş, çekirdek, yüksek yağlı balıklar, yumurta ve zeytinyağının artık sağlıklı olarak nitelendirilmesi anlamına geliyor.
Listeden çıkanlar...
Buna karşılık, şekerli meyve atıştırmalıkları, aşırı tatlandırılmış atıştırmalık barlar, zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler ve ilave şeker oranı yüksek yoğurt veya meyve içecekleri -ki bunların hepsi daha önce sağlıklı etiketini alabiliyordu- artık listeye girmiyor.
Kavanaugh, yeni sembolün “gıdaya dair bilgilere daha az aşina olanlar da dahil olmak üzere tüm tüketicilerin sağlıklı bir beslenme düzeninin temelini oluşturan yiyecekleri tespit edebilemelerini sağlayacak bir işaret” işlevi göreceğini söyledi.
Ancak FDA, sembolün ne zaman hazır olacağına dair bir zaman çizelgesi sunmuş değil. Donald Trump'ın yeni kabinesinde sağlık bakanı olarak görev alması beklenen Robert F. Kennedy Jr., sağlıklı gıda ve beslenme alışkanlıklarını teşvik etme konusuna uzun bir süredir güçlü bir ilgi gösteriyor ve bu durum, konunun yeni yönetimde de gündemde kalabileceğini gösteriyor.